جان جانان

این تابستان خوشبختانه برای اولین بار در شهر ما کلاس‌های زبان فرانسه برگزار شد و من از فرصت استفاده کردم و در این کلاس‌ها شرکت کردم.

فکر نمی‌کنم چیزی به اندازه یادگیری یک زبان جدید برای انسان لذت‌بخش باشد! اما چیزی که من قبل از شروع کلاس‌ها نگرانش بودم این بود که این زبان تقریباً پنجمین زبانی می‌شود که من (و تقریباً همه ایرانی‌ها) با آن درگیر می‌شوم. فارسی به عنوان زبان مادری، انگلیسی به عنوان زبانی که بیش از ۱۵ سال است یا کلاس می‌روم یا آن‌را تدریس می‌کنم و رشته دانشگاهی من هم به حساب می‌آید، عربی به عنوان زبانی که اولین علاقه من بوده و هست و تا حد قابل قبولی با آن آشنا هستم، ترکی به عنوان زبانی که از طرق مختلف یک چیزهایی یاد گرفته‌ام و حالا زبان فرانسه!

سؤالی که مطرح است این است که:

آیا آشنایی با چند زبان، اختلالی ایجاد نمی‌کند؟

در این مورد، برخی توضیحاتی که از دروس رشته زبان، دوره‌های آشنایی با عملکرد مغز و اینترنت در ذهنم جمع‌آوری کرده‌ام را بیان می‌کنم:

دقت کنید که ما اختلالی داریم به نام زبان‌پریشی یا Aphasia یا آفازی که البته بیشتر به آن نوع بیماری گفته می‌شود که به خاطر آسیب مغزی رخ می‌دهد (مثلاً بر اثر سکته مغزی) و کاربر امکان تکلم ندارد. اما این اختلال را من در کودکی که پدر و مادرش هندی بودند و در ایران زندگی می‌کردند و او را به کلاس زبان انگلیسی فرستاده بودند دیده بودم. یعنی در سنین کم که هنوز بخش ورنیکه و بروکا (که مسؤول صحبت و درک صحبت هستند) در مغز به طور کامل رشد نکرده، بچه درگیر سه زبان مختلف شده بود: هندی، فارسی و انگلیسی! همین باعث شده بود دچار زبان‌پریشی شود و خیلی از کلمات را جابه‌جا به کار ببرد! از بس کلمات را جابه‌جا گفته بود و بقیه خندیده بودند، ترسیده بود و دیگر به هیچ وجه صحبت نمی‌کرد! کلی روانشناسی و زبان‌شناسی کردند تا دوباره راه افتاد!

پس به نظر می‌رسد یادگیری همزمان چندین زبان در کودکان، کار خطرناکی باشد! اما در سنین بالاتر این مشکل به این شدت رخ نمی‌دهد، اما مشکلاتی مانند مشکل «تداخل زبانی» یا Language Interference در این حالات دور از ذهن نیست. شما وقتی زبان‌هایی را یاد می‌گیرید که ریشه‌های یکسان دارند معمولاً دارای شباهت‌هایی هستند که همین شباهت‌ها مشکل‌ساز می‌شوند. (مثلاً زبان انگلیسی و فرانسوی) تداخل زبانی امری کاملاً طبیعی و در برخی مواقع غیرقابل‌اجتناب است، اما خوشبختانه بعد از مدتی قابل حل است.

پیشنهاد می‌شود که زبان‌هایی که ریشه‌های یکسان دارند را به طور همزمان یاد نگیرید. من انگلیسی را به حدی رساندم که درک آن تقریباً مانند زبان مادری‌ام راحت (یعنی بدون نیاز به پردازش زیاد در مغز) بشود و سپس به سراغ فرانسوی رفتم اما در همین کلاسِ ما، جوانی هست که دقیقاً بعد از کلاس فرانسوی، کلاس انگلیسی دارد! این نوع یادگیری ممکن است تا حدی اختلال ایجاد کند.

در جایی آمده است که:

از نظر تئوری ذهن شما اگر دو فعالیت را با هم انجام دهد نسبت به زمانی که یکی از آن فعالیت ها را به تنهایی انجام می دهد عملکرد ضعیف تری دارد. پس می توان گفت هنگامی که شما دو زبان را با هم یاد می گیرید مقایسه در ذهنتان صورت می گیرد و باعث می شود که عملکردتان تنزل پیدا کند. اما اگر زمان کافی برای کار داشته باشید این مشکل چندان شما را آزار نخواهد داد.
اما در پایان باید گفت اگر شما زمان کافی دارید یادگیری چندین زبان همزمان برایتان میسر است اما بهتر است زبان هایی را انتخاب کنید که دارای ریشه های متفاوت باشند.

یک مقاله خوب در این زمینه، این مقاله است:

How to lea more than one language at the same time?

در این مقاله نکاتی آورده شده از جمله اینکه:

- برای یادگیری چند زبان، عجله نکنید!

- برای یادگیری بیش از دو زبان به طور همزمان اقدام نکنید! یادگیری بیش از دو زبان، ساختار گرامری که در ذهن شما باید ساخته شود را خراب می‌کند.

- اگر لازم است دو زبان را به طور همزمان یاد بگیرید، دو زبان را که به هم شبیه نباشند انتخاب کنید.

یک اصل هم در تحقیقات اثبات شده و آن اینکه شما هر چه زبان بیشتری یاد می‌گیرید، یادگیری زبان جدیدتر برای شما آسان‌تر می‌شود. من این را الان در کلاس زبان فرانسوی درک می‌کنم. به طور مثال به محض اینکه استاد یک گرامر از این زبان را بیان می‌کند من به یکی از زبان‌های قبلی نگاشت می‌کنم و تا آخر می‌فهمم جریان از چه قرار است...

از طرفی، با توجه به اینکه ما در ایران معمولاً نمی‌خواهیم با زبان‌هایی که بلدیم صحبت کنیم، بلکه فقط برای Listening (درک شنیدار) نیاز داریم، به نظر می‌رسد مشکل خاصی در یادگیری زبان‌های بیشتر وجود نداشته باشد.

به هر حال، پیشنهاد نهایی این است که در یادگیری چند زبان عجله نکنید. اجازه دهید زبان اول تا حد قابل قبولی پیش برود و سپس به سراغ زبان بعدی بروید.

زبان‌هایی که پیشنهاد می‌شود شما به عنوان یک ایرانی‌زبان آن‌ها را به مرور یاد بگیرید، این‌ها هستند:

- انگلیسی
- عربی
- ترکی
- فرانسوی

چرا باید زبان فرانسوی را آموخت؟

اینکه چرا من برای آشنایی با زبان فرانسوی اقدام کردم، به خاطر یک حقیقت است و آن اینکه: حتماً می‌دانید که در سال‌های حکومت پهلوی، بسیاری از فرهیختگان ایرانی به فرانسه سفر می‌کردند و فرانسوی‌ها نیز در ایران رفت و آمد بسیار داشتند. همین موضوع باعث شده است که بسیاری از کلمات فارسی از زبان فرانسه وارد شوند. ما به عنوان یک فارسی‌زبان باید بدانیم که ریشه کلمات زبانمان چیست. همین کمک بسیاری در درک معنی عبارات و همینطور نگارش بهتر می‌کند.

به طور مثال، برای من خیلی جالب بود که در همین چند جلسه اول، متوجه شدم که مثلاً کلمه «بانو» یک کلمه فرانسوی است! همینطور کلمه «مانتو». یا مثلاً جالب است که کلمه «شانس» تلفظ فرانوسی کلمه Chance است! (فرانسوی‌ها Ch را همیشه «ش» تلفظ می‌کنند) شما با یادگیری زبان فرانسه متوجه می‌شوید که خیلی از کلمات فارسی از زبان فرانسوی وارد شده‌اند. اصلاً جالب است که ظاهراً اصطلاح «کیه؟» یک اصطلاح فرانسوی است! فرانسوی‌ها برای اینکه بگویند «او کیست؟» می‌گویند: Qui est?‎ تلفظ آن به این صورت است: کی‌یِس؟ (مثل اصفهانی‌ها) Qui همان «کی» در فارسی ما است!

این کنجکاوی من در یافتن ریشه کلمات، تازگی ندارد! یادتان هست حدود ۱۰ سال پیش داستان کلمه «مزون» را گفتم؟ قریب به یک ماه من دنبال ریشه کلمه «مزون» می‌گشتم و نهایتاً فهمیدم این کلمه فرانسوی است و داستان جالبش را اینجا بیان کردم: داستان کلمه مزون؛ مزون به چه معناست؟

آیا زبان فرانسوی سخت است؟

یک چیز که ظاهراً همه زبان‌شناسان می‌دانند این است که زبان فرانسوی بی‌قاعده‌ترین زبان دنیاست!!! یعنی شما به محض اینکه می‌آیید در ذهنتان یک قاعده برای یک جمله یا مثلاً اعداد بسازید، یک دفعه با یک حالت جدید از آن روبه‌رو می‌شوید! مثلاً جالب است بدانید که تقریباً در همه زبان‌ها اعداد صفر تا ۲۰ بی‌قاعده هستند و بقیه روی ریل می‌افتند و قاعده‌مند می‌شوند. اما زبان فرانسوی، اعدادش به ۵ دسته مختلف تقسیم می‌شود: صفر تا ۲۰ که بی‌قاعده است و باید حفظ کنید، ۲۰ تا ۶۹ یک‌جور است، از ۷۰ تا ۷۹ یک‌جور است، از ۸۰ تا ۹۹ قاعده خاص خود را دارد و از ۱۰۰ به بعد روی ریل می‌افتد!

از این نظر، شاید فرانسوی زبان پیچیده‌ای به نظر برسد. (البته منظور، پیچیدگی‌های بی‌دلیل و اضافی است نه پیچیدگی‌های مفید که در زبان عربی وجود دارد)

اما در کل گرامر آن قواعدی مثل فارسی و عربی دارد.

چیزی که برای من جالب است این است که شما در جلسات اول هیچ چیز از این زبان درک نمی‌کنید! مثل انگلیسی نیست که بالاخره از دوران راهنمایی با آن برخورد داشته باشید و یک چیزهایی بفهمید!

آیا زبان فرانسوی شبیه زبان انگلیسی است؟

من خودم فکر می‌کردم فرانسوی خیلی شبیه به انگلیسی باشد اما حقیقت این است که با اینکه مثلاً الفبای آن هیچ فرقی با انگلیسی ندارد و بسیاری از کلمات همان‌هایی هستند که در انگلیسی هستند اما حداقل اوائل کار اینطور فکر نکنید که شباهتی بین این دو زبان باشد!!! خیلی چیزها فرق می‌کند!
مثلاً شما برای معرفی خودتان باید بگویید: Je suis Hamid Reza Niremand تصور کنید! Je suis چه شباهتی با I am دارد؟ یا مثلاً Je m'appelle Hamid Reza یعنی نام من حمید رضا است. این چه شباهتی با I am called Hamid Reza یا My name is Hamid Reza دارد؟

خواندن کلمات فرانسه خودش یک ماجرای عجیب است! شما تقریباً در هیچ زبانی که قبلاً یاد گرفته‌اید، نمی‌بینید که یک کلمه با ساکن شروع شود! چون تلفظ آن خیلی سخت می‌شود. اما در فرانسوی بسیاری از کلمات با ساکن شروع می‌شوند! مثلاً عدد ۳ به فرانسوی می‌شود trois این کلمه را باید اینطور ادا کنید: تغا (ت ساکن+غا) یا مثلاً کلمه French (به معنی فرانسوی) اینطور تلفظ می‌شود: Française ف ساکن+خانسِز

بعضی نکات جالب در مورد زبان فرانسوی:

- تقریباً حرف آخر همه کلمات فرانسوی تلفظ نمی‌شود. مثلاً در کلمه trois حرف s تلفظ نمی‌شود.

- در فرانسوی صدای «ر» نداریم! این حرف اکثراً به «خ» و گاهی به «غ» تبدیل می‌شود. مثلاً عدد ۴ می‌شود: quatre و تلفظ می‌شود: کَتخ (=کدخ) (اسم من می‌شود: حمید خضا نیغومند! حالا فکر کنید من چقدر در این کلاس جلو خنده‌ام را می‌گیرم!!!)

- بسیاری از کلمات زبان فرانسوی همان انگلیسی هستند اما تلفظ و املای آن‌ها از زمین تا آسمان فرق می‌کند! مثلاً اگر می‌خواهید بگویید «ببخشید»، همان کلمه انگلیسی Pardon (پاردِن) است اما اینطور تلفظ می‌شود: پَخدِن!! یا مثلاً Page به صورت پَژ تلفظ می‌شود!! به همین دلیل وقتی استاد صحبت می‌کند، اوائل شما فکر می‌کنید چه کلمه سختی بیان کرد اما بعد که می‌نویسد می‌فهمید همان کلمه انگلیسی بود که بلد هستید!

- سختی اصلی زبان فرانسوی چسباندن کلمات به هم در تلفظ است! مثلاً به سمپلی که در پایین این صفحه است گوش دهید و سعی کنید بفهمید چطور کلمات با هم ترکیب می‌شوند!!!

- کتاب‌های مکالمه فرانسوی سری کتاب‌های Le nouveau TAXI است که بد نیست از اینجا دانلود کنید و نگاهی به آن‌ها بیندازید.

خلاصه:

اگر به انگلیسی مسلط هستید و فرصت کافی دارید و دلتان برای لذت یادگیری یک زبان جدید تنگ شده، پیشنهاد می‌کنم یادگیری زبان فرانسوی را در دستور کار قرار دهید.

بد نیست انسان یک آشنایی اجمالی با همه زبان‌ها داشته باشد که اگر یک جمله‌ای جایی دید به طور دست و پا شکسته بفهمد منظور چیست!

طبق معمول، آموزش زبان بدون کلاس رفتن محال است! (ما هفت جلسه کلاس رفتیم هنوز درس اول از یونیت اول تمام نشده! چون کلی نکته لازم است که استاد باید با توجه به تجربه و آموزشی که دیده در کنار درس به شما بگوید که این‌ها در هیچ کتاب آموزشی نیست)

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند

چند وقتی هست که سحرها دو سه صفحه از نهج البلاغه را می‌خوانم. با اینکه فعلاً فقط یک چهارم آن‌را خوانده‌ام اما از عظمت بیان امام علی (علیه السلام) آنقدر متعجب شده‌ام که بارها خودم را لعنت کرده‌ام که چرا من به خودم اجازه می‌دادم پیش از این، به جای این کتاب انسان‌ساز (بعد از قرآن)، کتاب دیگری را حتی نگاه کنم!؟

من نمی‌فهمم چرا اینقدر نهج البلاغه غریب است و حتی در محافل مذهبی ما چندان به مطالعه آن تشویق نمی‌شود!؟

باور کنید آنقدر جملات زیبا و عجیب انتخاب شده که انگار یک شاعر (هزاران برابر قوی‌تر از حافظ) ساعت‌ها فکر کرده تا جملات را کنار هم چیده و فراموش نکنیم که این‌ها خطبه است و امام، فی‌البداهه بیان می‌کرده.

یعنی آنقدر جملات زیباست که من چند وقت پیش وقتی ترجمه فارسی آن‌را بلند می‌خواندم، یک نفر که نزدیک من بود گفت: کتاب شعر می‌خونی؟

به هر حال، می‌خواهم در ادامه آن مطلب «چند جمله‌ای درباره «دنیا»» که ظاهراً مورد استقبال کاربران بود، خطبه ۱۱۴ امام که درباره دنیا است و فکر می‌کنم یک شاهکار ادبی باشد را اینجا به عنوان نمونه قرار دهم که ببینید چقدر بیان ایشان جذاب است. (حدس می‌زنم مخاطبان امام یک گروه از ادبا بوده باشند که اینطور امام اوج گرفته) خواهش می‌کنم تا آخر و با دقت بخوانید و دقت کنید که چقدر بیان ایشان در همه خطبه‌ها و به ویژه در این خطبه زیباست:

ستایش خداوند و شهادت بر یگانگی او

سپاس و ستایش خدایی را که حمد را به نعمت‌ها پیوست، و نعمت‌ها را با شکر قرین ساخت. او را بر نعمت‌هایش همانند بلایش سپاس می‌گوییم و از او می‌خواهیم تا بر این نفس‌هایی که در انجام آنچه امر شده سستی می‌کنند، و به آنچه نهی شده می‌شتابند ما را یاری رساند. از گناهانی که علمش بر آن محیط است، و کتابش آن‌را برشمرده آمرزش می‌طلبیم. علمی کامل و کتابی که چیزی را فروگذار نکرده.

به او ایمان می‌آوریم ایمان کسی که غیب‌ها را دیده، و به آنچه وعده داده شده واقف گشته، ایمانی که اخلاصش شرک را، و یقینش شک را از بین برده. و شهادت می‌دهیم که معبودی جز الله نیست. یگانه است و شریکی ندارد. و محمد (صلی الله و علیه و آله و سلم) بنده و فرستاده اوست. شهادت‌هایی که سخن را اوج می‌دهد و عمل را بالا می‌برد. ترازویی که این دو شهادت را در آن می‌نهند سبک نگردد، و ترازویی که این دو را از آن برگیرند سنگین نشود.

سفارش به تقوا

بندگان خدا! شما را به تقوا و پروای از خدا سفارش می‌کنم، که توشه‌ی سفر و پناهگاه است. توشه‌ای‌ست که به مقصد می‌رساند، و پناهگاهی است که از عذاب می‌رهاند، و شنونده‌ترین دعوت‌کنندگان به سوی آن فرا خوانده، و بهترین پذیرندگان، آن را پذیرفته. پس دعوت‌کننده به تقوا آن‌را به گوش مردمان رسانده و پذیرنده‌اش رستگار گشته.

بندگان خدا! تقوای الهی اولیای خدا را از ارتکاب محرمات بازداشت، و دلشان را با ترس از خدا همراه ساخت، به گونه‌ای که شب‌ها بیدارشان می‌دارد و در گرمای روز به روزه وا‌می‌دارد، پس آسایش فردا را با رنج امروز، و سیرابی فردا را با تشنگی امروز به دست آوردند. مرگ را نزدیک شمردند و به عمل نیکو مبادرت ورزیدند. آرزو را دروغ دانستند و مرگ را در نظر آوردند.

وصف دنیا

دنیا سرای فنا و رنج و دگرگونی‌ها و عبرت‌هاست. سرای فناست زیرا کمانش را کشیده، نه تیرش به خطا می‌رود، و نه جراحت‌هایش مداوا می‌گردد. زنده را با تیر مرگ و تندرست را با تیر بیماری، و نجات‌یافته از سختی را با تیر سختی و هلاکت نشانه رفته است. خورنده‌ای‌ست که سیر نمی‌گردد و نوشنده‌ای است که سیراب نمی‌شود. دنیا سرای رنج است، چون، انسان چیزی را گرد می‌آورد که نمی‌خورد و خانه‌ای می‌سازد که در آن نمی‌نشیند، پس از مدتی به سوی خداوند می‌رود در حالی که نه مالی بر می‌دارد و نه ساختمانی را با خود می‌برد. دنیا سرای دگرگونی است، زیرا تو می‌بینی کسی که روزی مردم بر وی ترحّم می‌کردند دیگر روز بر او غبطه می‌خورند، و آن که بر وی غبطه می‌خورند پس از مدتی بر او ترحم می‌کنند. و این نیست مگر به سبب نعمتی که از میان رفته و رنجی که فرود آمده. دنیا سرای عبرت است، چون تو می‌بینی که انسان همین که به آرزویش نزدیک می‌شود ناگهان مرگ درمی‌رسد و رشته امیدش را می‌بُرد. پس نه به آرزویش می‌رسد، و نه رها می‌شود [تا به زندگی ادامه دهد]. سبحان الله! چه فریبنده است سرور و شادمانی‌اش، و چه عطش‌آور است سیرابی‌اش، و چه گرمازاست سایه‌اش! نه آنچه می‌آید بازگرداندنی است، و نه آنچه گذشته بازگشتنی است. سبحان الله! چه نزدیک است زنده به مرده به خاطر ملحق شدنش به او، و چه دور است مرده از زنده به خاطر جدایی‌اش از او!

ارزیابی دنیا و آخرت

چیزی بدتر از شرّ نیست مگر کیفر و عقوبت آن، و چیزی بهتر از خیر نیست مگر پاداش و ثواب آن. هر چیز دنیا شنیدنش از دیدنش بزرگ‌تر است، و هر چیز آخرت دیدنش از شنیدنش باعظمت‌تر است. پس باید شنیدن آن [از زبان پیامبران] شما را از دیدنش و خبر دادنِ آن، شما را از غیب کفایت کند. بدانید آنچه از دنیا بکاهد و به آخرت بیفزاید بهتر است از چیزی که از آخرت بکاهد و بر دنیا بیفزاید. بسا کسی که از او کاسته شده و سود برده، و بسا کسی که بر او فزوده شده ولی زیان دیده! آنچه به آن مأمورید وسیع‌تر از چیزی است که از آن نهی شده‌اید، و آنچه برایتان حلال شده فزون‌تر از چیزی است که بر شما حرام گشته. پس اندک را رها کنید و فراوان را دریابید، و تنگنا را فروگذارید و به وسیع بپردازید.

روزی شما را خداوند بر عهده گرفته، و شما را به عمل فرمان داده. پس مبادا تلاشتان برای طلبِ روزیِ تضمین‌شده بیشتر از کوشش در عملی باشد که بر شما واجب گشته. اما به خدا سوگند شک در شما رخنه کرده، و یقینتان مخدوش شده، تا آنجا که گویا آنچه برایتان ضمانت شده بر شما واجب گشته، و آنچه بر شما واجب شده از عهده شما خارج گشته! پس به سوی عمل بشتابید، و از مرگِ ناگهانی بترسید، زیرا آن امیدی که به بازگشتِ روزیِ ازدست‌رفته است به بازگشت عمرِ سپری‌شده نیست! روزی‌ای که امروز از دست رفته امید است که فردا افزون گردد، ولی عمری که دیروز سپری شد دیگر امروز باز نخواهد گشت. امید به چیزی است که می‌آید، و یأس از چیزی است که گذشته، «پس از خدا پروا کنید آن‌سان که در خور او است، و جز بر دین اسلام نمیرید!» (آل عمران / ۱۰۲)

نمی‌دانم شما متنی شیرین‌تر از این متن تا به حال خوانده بودید؟ من که به جز در قرآن، نخوانده بودم! (حالا اگر کسی به زبان عربی به طور کامل مسلط باشد و متن عربی را بخواند فکر می‌کنم ده‌ها برابر به خاطر انتخاب کلمات هم‌قافیه و موزون و عجیب لذت ببرد! حقا که ایشان قرآن ناطق بوده‌اند)

بهترین ترجمه نهج البلاغه

من قبل از شروع مطالعه نهج البلاغه، ترجمه‌های مختلف آن‌را مرور کردم که بهترین را دست بگیرم. بلاشک بهترین ترجمه تا این لحظه از دکتر علی شیروانی است. یعنی واقعاً حق مطلب را ادا کرده‌اند. معادل بسیار خوبی برای همان کلمات موزون و تأثیرگذار امام انتخاب کرده‌اند و با نثر جالبی نوشته‌اند که انگار انسان دارد یک رمان زیبا را می‌خواند.

من نهج البلاغه‌ای که در پکیج عجیب و بسیار ارزشمند «گنجینه» است را دست گرفته‌ام. نمی‌دانم این پکیج گنجینه توسط چه تیم قدرتمندی آماده شده! از هر لحاظ که نگاه می‌کنی می‌بینی ذره‌ای کم نگذاشته‌اند. بهترین ترجمه‌ها، بهترین فونت، بهترین تایپ با بهترین علامت‌گذاری، بهترین جنس کاغذ و جلد، بهترین ... یعنی واقعاً ارزش دارد که انسان چند نسخه از این پکیج بگیرد و به دوستان و آشنایان هدیه بدهد. (همانطور که من از یکی از دوستان در این سایت هدیه گرفتم و با توجه به قیمت منصفانه‌ای که دارد سعی می‌کنم هر کجا لازم باشد از این پکیج هدیه بدهم)

باید نهج البلاغه را بیشتر انتشار داد

فکر می‌کنم به این کتاب عظیم جفا شده است! ما کلی دنبال کتاب اخلاقی و انسان‌ساز می‌گردیم در حالی که این کتاب هر جمله‌اش Bold کردن دارد!

من در برنامه‌ریزی‌هایم قرار دادم که اگر لیاقت بود، یک کار خوب در زمینه نهج البلاغه انجام دهم. (إن شاء الله) (مثلاً یکی از کارها که می‌شود انجام داد: ترجمه صوتی با لحن دکلمه‌های رادیو یا ساخت کلیپ‌های صوتی از خطبه‌های جذاب‌تر)

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند

ــــــــــــــــــــــــــــــ

* متن ترجمه با کمک Google Translate از روی کتاب خوانده شد و تقریباً ۸۰ درصد همه جملات تایپ شد و بعد اصلاح شد. تجربه خوبی بود... اگر حوصله تایپ یک متن را ندارید، با Google Chrome وارد Google Translate بشوید و روی دکمه میکروفون کلیک کنید و بخوانید تا گوگل به زیبایی و سرعت تایپ کند...

هر چند من از ابتدای ظهور شبکه‌های اجتماعی (که خیلی از کاربرها آن زمان اینترنت را تجربه نکرده بودند) نسبت به آن‌ها خوش‌بین نبودم و الان بیشتر نیستم و استفاده نمی‌کردم و نمی‌کنم، اما به خاطر گروهی که هم‌کلاسی‌های دکترا راه‌اندازی کردند مجبور به نصب و استفاده از تلگرام شدم.

به نظر می‌رسد ایده تلگرام نسبت به بقیه شبکه‌ها مفیدتر باشد. تلگرام باعث شده خیلی از خانواده‌ها که از هم دور بودند حالا در یک گروه خانوادگی با هم هر لحظه در ارتباط باشند و تبادل داده و نظر کنند. تلگرام بسیاری از هم‌کلاسی‌ها را در یک کلاس مجازی به طور دائم در کنار هم قرار داده. تلگرام در نشر سریع اخبار بسیار مؤثر بوده و خیلی مزایای دیگر...

هر چند پیش‌بینی می‌کنم تلگرام هم مانند فیسبوک و یاهو مسنجر و فرندفید و ده‌ها نمونه دیگر خیلی زود از مود بیفتد (و حتی احتمال می‌دهم با این روالی که در پیش گرفته با حجم عظیم داده و هزینه‌های سنگین نگهداری آن‌ها مواجه شود) اما به هر حال، فعلاً بر سر زبان‌هاست...

در کنار همه مزایایی که تلگرام دارد اما، معایبی هم دارد که به خصوص برای آن‌ها که برای زندگی‌شان برنامه‌ریزی دقیق دارند، یک گزینه خطرناک به حساب می‌آید. (مثلاً یکی از عیب‌های آن که من در بین دانشجوهایم دیده‌ام، عادی شدن صحبت خودمانی و خطاب با فعل و ضمیر مفرد بین دختر و پسرهای جوان و مشکلات بعدی آن به خصوص مشکلات روحی آن است)

اما فکر می‌کنم بزرگ‌ترین عیبی که امثال تلگرام دارند و باید حواسمان به آن باشد، پراکنده‌خوانی است!

یعنی ساعت‌ها وقت شما را می‌گیرند و شما همینطور مطالب کوتاه و غیرمرتبط را مطالعه می‌کنید و بعد، فکر می‌کنید مطالعه کرده‌اید (و اصلاً چشم شما خسته می‌شود) و طبیعتاً دیگر سراغ مطالعه کتاب دیگر یا دیدن دوره آموزشی دیگر نمی‌روید.

ببینید، قبول کنید یا نه، این نوع مطالعه یک نوع «سرخوشی موقت» است! شما صدها مطلب و صوت و ویدئوی کوتاه را هم که با این منوال مرور کنید، نهایتاً چیزی دستگیرتان نمی‌شود.

البته که بی‌تأثیر نیست اما من می‌خواهم بگویم ای کاش این تأثیر مثبت اندک وجود نمی‌داشت!

دقت کنید، یک مثال بزنم: یک نفر را تصور کنید که هر روز ده هزار تومان صدقه می‌دهد... بعد به سال خمسی که می‌رسد، به ذهنش می‌آید که من کلی مال در راه خدا داده‌ام، پس دیگر خمس ندادم مشکلی نیست! در حالی که ای کاش هیچ کدام از آن صدقه‌ها را نمی‌داد و در عوض خمس می‌داد! چون صدقه یک چیز مستحب است اما خمس، واجب است! پس، شخص به خاطر آن صدقه‌ی خوب از یک خوب‌ترِ واجب بازماند!

حالا، مطالعه لازم است اما نه آن نوع مطالعه‌ای که در تلگرام وجود دارد! مطالعه باید طبق یک سیر مطالعاتی و منظم باشد، نه هر چه به چشم انسان آمد!

شما اگر آن مطالعه تلگرامی را انجام ندهید خیلی بهتر است چون مثلاً بعد از یک هفته یا یک ماه مطالعه نکردن، از این وضعیت بدتان می‌آید و به این فکر می‌افتید که یک کتاب بگیرم و مطالعه کنم... و اینطوری حداقل یک کتاب را به طور منظم مطالعه می‌کنید اما اگر هر روز دو سه ساعت مطالب گروه‌ها و کانال‌های مختلف تلگرام را مطالعه کنید، چون از نظرِ خواندن، ارضا شده‌اید دیگر سراغ مطالعه کتاب نمی‌روید.
مثلاً برادر من تا پارسال هر بار یک کتاب از من برمی‌داشت و مطالعه می‌کرد، اما از وقتی این تلگرام آمده او دائم وقتش را با آن پر می‌کند و دیگر سراغ مطالعه کتاب نمی‌رود!

ممکن است بگویید حوصله خواندن کتاب را ندارم، با تلگرام بیشتر حال می‌کنم! خوب، دوره‌های آموزشی ویدئویی در زمینه‌های مختلف در اینترنت پُر است. یکی را دانلود کنید و دوره ویدئویی ببینید. مثلاً من خودم بعد از اینکه دوره علوم اعصاب شناختی را تمام کردم، برای این یک هفته آینده برنامه‌ریزی کرده‌ام که دوره ویدئویی عکاسی دیجیتال دانشگاه هاروارد را ببینم. بعد از آن یک دوره در مورد Machine Leaing و به همین صورت... اصلاً کل سایت مکتب‌خونه را زده‌ام دانلود و دارم دوره‌های مفید آن‌را جدا می‌کنم که به مرور مشاهده کنم.

یکی از دلایلی که در مطلب «پیشنهاد برای فارغ التحصیلان: در رشته‌های دیگر تحصیل کنید!» گفتم که اگر اهل مطالعه هستید، در رشته‌های دیگر و به طور رسمی تحصیل کنید، همین است. علاوه بر اینکه طبق یک سرفصل اصولی مطالعه می‌کنید، نهایتاً یک مدرک هم دارید که من این مباحث را به طور اصولی گذرانده‌ام.

پس، لطفاً مراقب باشیم که خودمان را با مطالعه پراکنده که در تلگرام انجام می‌دهیم گول نزنیم و فکر نکنیم اهل مطالعه شده‌ایم! این نوع مطالعه شاید اگر نباشد بهتر باشد!

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند